Hoe ik Stranger leerde kennen

Vorige week was het gameweek in de Rotterdamse Schouwburg. Ik ging naar de voorstelling Stranger van Emke Idema. Een voorstelling over intuïtie en vooroordelen, die eigenlijk geen voorstelling was, maar een spel. En waarna niemand in de zaal me nog vreemd was.

Spelers, jury, supporters
Het ‘publiek’ werd om te beginnen op vrijwillige basis ingedeeld in drie groepen: spelers (zes stuks), jury (drie stuks) en supporters (de rest). Ik meldde mij natuurlijk meteen aan als speler.

Spelers namen plaats op het podium, tussen lange stokken waar foto’s van gezichten op geplakt waren. We kozen ieder een vak (ik: roze), dat afgezet was met een kleur tape. De jury nam plaats op krukjes voor ons. Op de tribune zaten de supporters, ook in een gekleurde vakken, zodat je kon zien wie van de spelers ze steunden.

De regels
Instructies kregen we via een vooraf opgenomen gesproken stem, aangestuurd door iemand achter een computer. Zij kon verschillende gesproken berichten (regels, aanwijzingen) laten horen als dat nodig was. Dat werkte goed. Want de stem vertelde ons expliciet dat we vragen met elkaar moesten oplossen. De stem was immers vooraf opgenomen en kon geen vragen beantwoorden.

Dus ondanks dat de maakster erbij was (ze zat naast de dame achter de computer), konden we niet in discussie over de regels van het spel. Als we van de opgenomen regels wilden afwijken, beslisten we dat met de spelers onderling.

(Stel je voor dat we dit principe ook bij voetbalwedstrijden zouden toepassen: de scheidsrechter is een vooraf opgenomen stem, waarmee je niet in discussie kunt!).

Het spel
Eerst stelden de spelers op het podium hun team samen door uit de opgestelde gezichten een aantal mensen te kiezen die de stem hen opdroeg: zoek een (denkbeeldige) huisgenoot, een beste vriend, een helpende huisbaas, een one-night-stand.

Met deze gezichten ging je vervolgens een ‘strijd’ aan met elkaar. Via kaartjes kreeg een speler de opdracht om bijvoorbeeld ‘je meest egoïstische’ teamlid uit te zoeken, op basis van je intuïtie. Vervolgens koos een andere speler ook iemand uit zijn/haar team die voldeed aan deze omschrijving. Supporters gaven tips aan de spelers die zij steunden: “Neem hem! Ja, die linkse! Hij kijkt echt zo alsof hij alleen om zichzelf geeft.”

De twee gekozen gezichten gingen vervolgens naar de jury, die de keuze maakte wie er won (wie het meest egoïstisch oogde) op basis van hun eigen intuïtie. Als je teamlid niet werd gekozen door de jury, zette je je teamlid weg en mocht deze niet meer meedoen in volgende uitdagingen. Wie de meeste teamleden overhield, won. Waren je teamleden op? Dan viel je af als speler en werd je supporter.

Waar het spel draaide
Halverwege draaide het spel. De drie overgebleven spelers kozen nu geen gezichten op palen meer om mee te strijden, maar mensen uit het publiek. En zo werd iedereen speler.

Deze nieuwe ronde begon redelijk ‘zacht’, maar de laatste kaarten vroegen ons om de in onze ogen ‘meest haatdragende’ persoon uit te zoeken en uiteindelijk iemand die ‘altijd alleen zou blijven’.

Collectief werd besloten deze laatste niet te doen. Want ondanks dat het een spel was en dat het ‘oordeel’ van iemand anders natuurlijk niets zegt over wie je echt bent, wil je geen mensen pijn doen.

Andere mensen hadden daar overigens meer problemen mee dan ik. Misschien omdat ik gewend ben te spelen. Of omdat ik me niet snel veroordeeld voel (in een spel). Ik heb rollenspellen gedaan waarin je bewust de ‘bad guy’ speelt. Of juist expres ‘verliest’. Of je laat veroordelen for the sake of the game.

Einde
Het spel eindigde met een tweestrijd tussen de laatste twee overgebleven kandidaten, die nu zelf beoordeeld werden door de jury op basis van vragen die de stem stelde. Daar kwam een winnaar uit: degene die het meest gekozen werd. Deze kreeg vervolgens zes glazen en een fles wijn. Alweer die keuze: wie krijgt er wijn? Gelukkig vond niemand het vervelend om een glas te delen.

Al met al
Stranger zat goed in elkaar. Het is een mooi, persoonlijk spel dat confronteert en uitdaagt. En dat daarom de grenzen van spel opzoekt en bevraagt. Want wat betekent het nou echt dat een vreemde jou uitkiest als (waarschijnlijk de) ‘meest haatdragende persoon’ uit het publiek? Zeker niet dat je haatdragend bent. Maar ook niet niets. Wat dan wel?

Ik wou dat meer theater zo was. Dat je mee kon doen met de boodschap overbrengen die de maker in gedachten heeft. En dat je verbroederd napraat met de rest van het publiek. Tegelijkertijd wou ik dat meer spellen zo waren. Dat je ze speelde in een mooi uitgelichte, gereserveerde zaal, met velours gordijnen in een gerenommeerde schouwburg. Alsof ze er echt toe doen.

Voor meer informatie over Emke Idema en deze bijzondere game, hier haar website.